Jangkitan Penyakit Pneumonia (Radang Paru-Paru)

Pneumonia adalah penyakit yang menyerang paru-paru. Apakah itu pneumonia? Adakah penyakit ini merbahaya? Apakah punca Pneumonia? Bagaimanakah cara merawat dan mencegah Pneumonia?

Menurut Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO), penyakit radang paru-paru (pneumonia) membunuh lebih ramai kanak-kanak daripada penyakit lain, lebih tinggi berbanding AIDS, malaria dan demam campak (measles).

Mengikut perangkaan, lebih dua juta kanak-kanak meninggal dunia akibat pneumonia setiap tahun, menyumbang kepada hampir satu dalam lima kematian kanak-kanak di bawah usia lima tahun, di seluruh dunia.

Bermula dengan demam biasa atau batuk serta bersin ringan, jangkitan yang mampu membawa maut ini menyerang kanak-kanak bawah umur lima tahun dan bayi kerana sistem imunisasi golongan ini yang belum cukup kuat.

Perunding Pediatrik, Hospital Pakar DEMC Shah Alam Dr Fadzillah Ghazalli berkata, ramai ibu bapa menyangka ia penyakit biasa seperti selesema dan boleh dirawat dengan ubat batuk serta paracetamol yang dibeli di farmasi hinggalah keadaan bertambah buruk. Ketika itu, baru mereka mendapatkan rawatan daripada doktor.

Katanya, kanak-kanak menghidap pneumonia selalunya dikesan pada peringkat yang sudah parah. Gejala dan tanda pneumonia berbeza dan ini banyak dipengaruhi oleh kuman yang menjangkiti.

Pneumonia sering bermula dengan demam, batuk dan selesema yang dianggap ‘biasa’ sama ada oleh ibu bapa, penjaga dan juga doktor yang tidak menganggapnya sebagai suatu simptom serius.




Apa itu Penumonia?

Pneumonia adalah penyakit berjangkit yang menyerang paru-paru, menyebabkan kantung udara di paru-paru menjadi radang dan bengkak. Keadaan kesihatan ini sering dipanggil paru-paru basah, kerana paru-paru boleh diisi dengan air atau cairan lendir.

Di peringkat kajian Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO), pneumonia menyebabkan 16 peratus kematian dalam kalangan kanak-kanak di bawah lima tahun.

Lebih mengejutkan, menerusi kajian badan itu pada 2016 sahaja, ia meragut 880,000 nyawa kanak-kanak dalam lingkungan usia berkenaan di seluruh dunia.

Pakar Kesihatan Awam dan Ketua Penolong Pengarah Kanan Bahagian Kesihatan Keluarga, Dr Aminah Bee Mohd Kassim berkata, setiap tahun terdapat sekitar 4,000 kanak-kanak di bawah usia lima tahun di Malaysia meninggal dunia dalam pelbagai kes kesihatan dan 50 peratus daripadanya dalam bulan pertama seperti kelahiran pramatang.

Beliau berkata, peratusan selebihnya membabitkan kematian kanak-kanak usia satu hingga lima tahun disebabkan kes seperti kecederaan dan jangkitan.

“Jangkitan itu terbahagi kepada dua iaitu salah satunya respiratori yang menyumbang faktor kematian paling tinggi dan pneumonia yang berada di bawah respotari menjadi pembunuh ketiga.

“Setiap tahun kita menerima pesakit kanak-kanak di bawah usia berkenaan sekitar 50,000 dan merekodkan angka kematian 100 orang atau kira-kira 0.2 peratus setahun.


Apakah tanda-tanda dan gejala Penyakit Penumonia?

Sekiranya anda mengalami paru-paru basah, tanda-tanda dan tanda-tanda berikut yang berlaku adalah seperti berikut:

• Demam panas melebihi 38 darjah Celcius.

• Menggigil.

• Tidak akif.

• Kurang selera makan.

• Kadar penafasan meningkat (>20/minit).

• Nadi laju (>100/minit).

• Kebiru-biruan pada bibir dan lidah.

Sesetengah simptom ini adalah biasa dan sering berlaku pada orang yang mengalami radang paru-paru dan akan berlangsung sekitar 24-48 jam. Walau bagaimanapun, ini juga bergantung kepada syarat setiap individu. Malah pneumonia pada kanak-kanak juga boleh menyebabkan gejala yang berbeza. Berikut adalah gejala yang akan muncul apabila pneumonia pada kanak-kanak berlaku:

Kanak-kanak di bawah umur 5 tahun, boleh mengalami pernafasan yang cepat dan tidak teratur.
Bayi akan menunjukkan gejala muntah, kelemahan, tenaga, dan kesukaran makan dan minum


Apakah punca pneumonia?

Malah, radang paru-paru adalah penyakit berjangkit yang boleh disebabkan oleh bakteria, kulat, dan virus. Jadi, radang paru-paru sangat mudah ditransmisikan melalui udara. Biasanya penghantaran berlaku apabila seseorang yang terjejas oleh keadaan ini bersin atau batuk.

Virus dan bakteria yang menyebabkan radang paru-paru dapat dengan mudah keluar melalui hidung atau mulut apabila bersin dan kemudian menjangkiti badan lain. Kerana, bakteria dan virus boleh dikeluarkan dengan mudah apabila seseorang bernafas.

Semakin peluang anda untuk radang paru-paru, jika anda mempunyai faktor risiko tertentu. Faktor-faktor yang meningkatkan risiko anda mendapat radang paru-paru ialah:

• Bayi berumur 0-2 tahun

• Orang tua yang memasuki usia di atas 65 tahun

• Mempunyai sejarah strok sebelum ini

• Cenderung untuk mempunyai sistem imun yang lemah, disebabkan penyakit atau penggunaan ubat-ubatan tertentu seperti steroid.

• Mempunyai kebiasaan merokok. merokok boleh menyebabkan pembentukan lendir dan cecair di dalam paru-paru, menyebabkan paru-paru basah.

• Mempunyai sejarah penyakit kronik tertentu, seperti asma, diabetes, kegagalan jantung, fibrosis cystic, HIV dan AIDS.

• Semasa menjalani rawatan kanser. Rawatan kanser seperti kemoterapi dapat mengurangkan imuniti badan, supaya bakteria atau virus yang menyebabkan paru-paru basah dapat masuk.

 Kanak-kanak boleh dijangkiti radang paru-paru apabila:

• Menghidu udara yang telah dijangkiti pneumonia atau bakteria tertentu.

• Menghidap jangkitan pada sistem pernafasan seperti selesema

• Mengalami komplikasi akibat penyakit lain seperti cacar air atau campak

• Dalam kes sawan dan strok, jangkitan terjadi akibat menarik nafas dengan jus gastrik dalam perut, perut dipenuhi makanan, atau muntah dalam paru-paru.

Virus atau bakteria yang mengakibatkan penyakit radang paru-paru sering ada dalam hidung. Apabila virus atau bakteria ini merebak ke paru-paru, individu yang sihat juga mampu dijangkiti pneumonia. Ia sering terjadi selepas selesema atau ketika menghidap penyakit paru-paru obstruktif yang kronik.

Pneumonia boleh tersebar melalui komuniti (seperti di sekolah atau tempat kerja) atau tersebar melalui tempat penjagaan kesihatan (seperti di hospital). Kedua-dua konsep penyebaran memerlukan rawatan yang berbeza. Dalam artikel ini, perbincangan akan difokuskan pada penyebaran melalui komuniti kerana kanak-kanak lebih cenderung dijangkiti di sekolah berbanding di fasiliti penjagaan kesihatan. 

Sekiranya anda menunjukkan gejala yang teruk, doktor biasanya akan meminta anda melakukan pemeriksaan kesihatan lanjut, seperti:

Imbasan CT. Sekiranya penyakit jangkitan paru-paru tidak sembuh, doktor akan meminta anda melakukan pemeriksaan CT supaya anda dapat melihat keadaan paru-paru anda pada masa itu.
Budaya cecair paru-paru. Peperiksaan ini memerlukan doktor untuk mengambil cecair di dalam paru-paru dan kemudian memeriksa kandungannya. Pemeriksaan ini membantu doktor menentukan jenis jangkitan yang berlaku.


Apa ubat-ubatan pneumonia sering digunakan?

Radang paru-paru adalah penyakit yang disebabkan oleh jangkitan, jadi rawatan dilakukan bertujuan untuk menghentikan jangkitan dan mencegahnya dari datang pada masa depan. Rawatan yang diberikan akan diselaraskan kepada jenis, keterukan jangkitan paru-paru yang berlaku, umur pesakit, dan keadaan keseluruhan pesakit. Pilihan rawatan pelbagai pneumonia adalah:

Antibiotik
Ubat-ubatan antibiotik akan diberikan kepada orang-orang yang mengalami radang paru-paru bakteria. Biasanya, pasukan perubatan anda akan mula memeriksa apa jenis bakteria yang menyebabkan jangkitan pada organ paru-paru, maka akan disesuaikan dengan jenis antibiotik yang akan diberikan. Apabila memberikan antibiotik tidak dapat mengatasi gejala-gejala jangkitan yang dialami, bakteria mungkin tahan terhadap ubat, jadi doktor akan menggantikannya dengan jenis ubat baru.

Ubat antiviral
Ubat ini digunakan untuk pesakit yang mempunyai jangkitan akibat virus. Virus tidak boleh diserang dengan antibiotik, jadi jika terdapat pesakit yang mengalami jangkitan paru-paru selepas selesema maka harus diberikan ubat antivirus, seperti oseltamivir (Tamiflu) atau zanamivir (relenza).

Ubat batuk
Ubat ini digunakan untuk melegakan gejala batuk yang biasanya mengalami apabila jangkitan paru-paru menyerang. Biasanya ia akan diberikan untuk menjadikan anda lebih selesa dan supaya anda tidak merasa sakit akibat batuk yang berterusan.

Painkillers
Sekiranya anda mengalami kesakitan sendi atau sakit otot, sakit kepala atau demam, doktor akan memberi anda ubat penahan sakit untuk melegakan gejala anda, seperti ibuprofen dan acetaminophen.


Apa yang perlu saya lakukan apabila saya mengalami pneumonia?
Penjagaan di rumah juga harus dipertimbangkan untuk mencegah jangkitan yang datang kembali untuk menyerang paru-paru. Berikut ialah petua jika anda menjalani tempoh pemulihan daripada jangkitan paru-paru di rumah:

• Dapatkan rehat yang cukup. Jangan kembali ke aktiviti normal terlebih dahulu jika gejala jangkitan anda tidak sembuh dengan betul, apalagi suhu badan masih tinggi. Walaupun anda berasa lebih baik, jangan terlalu letih dan tolak diri anda. Ini boleh membuat sistem imun anda lemah lagi dan jangkitan boleh kembali pada masa akan datang.

• Minum air secukupnya. Mengekalkan badan yang terhidrasi dengan baik dapat membantu anda mengurangkan jumlah kahak atau kahak pada paru-paru.

• Ambil ubat seperti yang disyorkan. Anda harus mengambil ubat sesuai dengan cadangan yang diberikan. Jika anda diminta untuk mengambil antibiotik, maka anda lebih baik menghabiskan ubat itu. Sebabnya, jika tidak dimakan, bakteria yang menyebabkan jangkitan boleh menjadi kebal terhadap ubat yang anda makan.